تبیین رابطۀ اتحادی نفس و بدن از نگاه حکیم مدرس زنوزی
نویسنده
چکیده مقاله:
در فلسفۀ مشائیان مسلمان، کندی و فارابی نگاهی نوافلاطونی به نحوۀ ارتباط نفس با بدن دارند و آن را از سنخ رابطۀ صورت با ماده می‌پندارند. ولی ابن‌سینا اگرچه در برخی مواضع این نگاه را تأیید نموده ولی با توجه به اینکه نفس ناطقۀ انسانی را محل دریافت معقولات کلی مجرد می‌داند، نفس را ذاتاً جوهری مجرد می‌پندارد و بر همین اساس، نگاهش به نحوۀ ارتباط نفس با بدن آن است که بدن نمی‌تواند محل برای نفس باشد و نفس در تشخصش وابسته به بدن شود (چنانکه در مورد صورت و ماده گفته می‌شد) بلکه بدن حداکثر می‌تواند ابزار و آلت برای تحقق برخی افعال نفس باشد. این دو نوع نگاه به نحوۀ تعامل نفس با بدن، تا قبل از ملاصدرا در میان فلاسفۀ مسلمان وجود داشت و البته غلبه با نگاه سینوی بود. اما در حکمت متعالیه، مبتنی بر اتحادی دانستن رابطۀ ماده با صورت، این انگاره شکل می‌گیرد که رابطۀ نفس با بدن از سنخ روابط اتحادی است نه انضمامی. اینکه دقیقاً توضیح داده شود که نفس با بدن به چه نحو رابطۀ اتحادی دارد، در لسان ملاصدرا مغفول مانده و این حکیم زنوزی است که به این مهم پرداخته و توضیح می‌دهد که مقصود از رابطۀ اتحادی نفس با بدن آن است که بدن تجّلی مادی نفس است و نفس تجلی روحانی بدن؛ این‌دو دو سر یک طیف هستند. انسانیت یک حقیقت ذوامراتب و مشکک است که جلوهۀ مادی آن، بدن و جلوۀ مجرد آن، نفس است. پس بدن همان نفس به‌صورت لابشرط است و نفس همان بدن به‌شرط لا (از نواقص و کاستی‌های مادی).
منابع مشابه
رابطة نفس و بدن در دیدگاه حکیم مؤسس آقاعلی مدرس
معاد جسمانی در تاریخ اندیشة دینی، کلامی، و فلسفی، مسئله بوده و هست. حکمت متعالیه در بیان کیفیت مسئله و حل آن به پردازش مبانی و مبادی متفاوت آن اقدام کرده است. ازجمله مهم‌ترین این مبادی، معرفت نفس و شناخت اصول آن است. حکمای متعالی با نگرش «جسمانیت الحدوث روحانیت البقا» به نفس، پرداختن به سایر مبادی را هموار کرده‌اند. اما گزینش این مبنا خود مشکل‌ساز شده؛ زیرا سبب شده است رابطة بدن مادی و نفس مجر...
متن کاملرابطة نفس و بدن در دیدگاه حکیم مؤسس آقاعلی مدرس
معاد جسمانی در تاریخ اندیشة دینی، کلامی، و فلسفی، مسئله بوده و هست. حکمت متعالیه در بیان کیفیت مسئله و حل آن به پردازش مبانی و مبادی متفاوت آن اقدام کرده است. ازجمله مهم ترین این مبادی، معرفت نفس و شناخت اصول آن است. حکمای متعالی با نگرش «جسمانیت الحدوث روحانیت البقا» به نفس، پرداختن به سایر مبادی را هموار کرده اند. اما گزینش این مبنا خود مشکل ساز شده؛ زیرا سبب شده است رابطة بدن مادی و نفس مجرد...
متن کاملرابطه نفس و بدن در دیدگاه حکیم مؤسس آقاعلی مدرس
معاد جسمانی در تاریخ اندیشه دینی، کلامی، و فلسفی، مسئله بوده و هست. حکمت متعالیه در بیان کیفیت مسئله و حل آن به پردازش مبانی و مبادی متفاوت آن اقدام کرده است. ازجمله مهم ترین این مبادی، معرفت نفس و شناخت اصول آن است. حکمای متعالی با نگرش «جسمانیت الحدوث روحانیت البقا» به نفس، پرداختن به سایر مبادی را هموار کرده اند. اما گزینش این مبنا خود مشکل ساز شده؛ زیرا سبب شده است رابطه بدن مادی و نفس مجرد...
متن کاملبررسی تطبیقی معنای اصالت وجود از نگاه صدرالمتألهین و آقاعلی مدرس زنوزی
اصالت وجود به همراه وحدت وجود، اساس حکمت متعالیه‌ی صدرالمتألهین است و دو معنی دارد که در معنای نخست، تنها وجود است که عالمِ واقع را تشکیل می‌دهد و ماهیت جز به‌نحو مجازی، تحققی در خارج ندارد. این معنا با وحدت شخصیه‌ی وجود، سازگار است. در معنای دوم، تنها وجود است که تحقق بالذات دارد، اما ماهیت هم به‌تبع وجود، در خارج تحقق دارد. این معنا با وحدت تشکیکی وجود، مطابقت دارد. اگرچه صدرا معنای نخست را، ک...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 7 شماره 2
صفحات 83- 89
تاریخ انتشار 2019-05-22
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023